ایزدان خورشید در باور مردم جهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

مهر-میترا مظهر نور ایزدی خورشید و گرما‌بخش هستی، در ایران و هند جایگاهی بس والا داشته که پس از مهاجرت امپراطوری ایران به روم قرن‌ها در آن منطقه ارج و مقامی بس رفیع یافت.
این خدا به دلیل داشتن جمیع صفات خیر و مثبت، یار و یاور جنگجویان راستین و مدافعان وطن، جنگنده با دیو دروغ و پلیدی و ایزد عهد و پیمان، دارندۀ دشت‌های فراخ و مظهر برکت در انسان، نبات و حیوان، قرن‌ها در شرق و غرب عالم حاکم بوده و مورد پرستش و تقدیس واقع شده است.
خدایان خورشید در میان تمام اقوام و ملل جهان حضور داشته و به عنوان منبع و مظهر تداوم‌بخش هستی تکریم و تقدیس می‌شده‌اند.
ایزدان خورشید در اقوام و ملل مختلف «مصر»، «بین‌النهرین»، «یونان و روم»، «چین و ژاپن»، «اندونزی»، اقوام بومی «آمریکا»، «استرالیا» و مردم آفریقا غالباً بر دیگر خدایان پیشی گرفته و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند. «آتون» و «رع» در مصر باستان، در یونان و روم «آپولون»، «هلیوس» و «سل»، در ایران و هند «میترا» و «سوریا» و سایر خدایان خورشیدی در شرق و غرب عالم با نمادها و نشانه‌هایی در فرهنگ و هنر اقوام مختلف جلوه‌گر بودند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

How the World Views Solar Deities

نویسنده [English]

  • Shohreh Javadi
Assistant Professor, Department of Advanced Studies of Art, University of Tehran, Iran.
چکیده [English]

Being given such a high position in Iran and India, Mitra (commonly known as Mehr), the god of the sun, friendship, and energy, attained an elevated position in Rome over the centuries after its journey from Persian Empire. Possessing a total of attributes, assisting real patriots and warriors in wars, fighting with the demon of evils, being the god of promise, holding vast lands, a symbol of grace in human, plants, and animals, this deity used to be dominant in the West and East over the centuries, being worshipped and sanctified. Solar deities existed in all world’s nations and peoples and were glorified as the symbol and source of the continuing existence of the universe. These deities have often been superior to other gods in a variety of nations including Egyptians, Mesopotamians, Greeks and Romans, the Chinese and the Japanese, Indonesians, American indigenous tribes, aborigines of Australia, and African people who have been aware of their utmost importance. Aton and Rae in ancient Egypt, Apollo, Helios and Sol in Greece and Rome, Mitra and Surya in Iran and India as well as other deities of the sun in the West and East represent signs and symbols in different cultures and arts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The sun
  • myth
  • the West and the East
  • religion and belief
  • Mitra (Mehr)
الیاده، میرچا. (1372). رساله در تاریخ ادیان (ترجمۀ جلال ستاری). تهران: انتشارات سروش.
• جوادی، شهره و آورزمانی، فریدون. (1395). بازآفرینی رنگین سنگ‌نگاره‌های ساسانی «تاق بستان». تهران: انتشارات پژوهشکدۀ نظر.
• جوادی، شهره و نیکویی، علی. (1396). استوره‌ اَناهیتا در ایران و ارمنستان باستان. هنر و تمدن شرق، 5(17)، 51-60.
• جوادی، شهره. (1397). اماکن مقدس با پیشینۀ نیایشگاهِ «مهر». هنر و تمدن شرق، 6(19)، 10-15.
• شوالیه، ژان و گربران، آلن.. (1388). فرهنگ نمادها (ترجمه سودابه فضایلی). تهران: انتشارت جیحون.
• گروه نویسندگان. (1399). اسطوره‌شناسی: مروری بر جهان اساطیری، زیر نظر شهره جوادی و پدیده عادلوند. تهران: مهکامه.
• هارت، جرج. (1374). اسطوره‌های مصری (ترجمه عباس مخبر). تهران: نشر مرکز.

• Marie, R. & Hagen, R. (1999). Legypte. Koln: Taschen.