سیمای شهر، انعکاسی از هویت شهر بررسی ارتباط مفهوم هویت و سیمای شهری در بافت تاریخی شهر گرگان

نوع مقاله : مطالعۀ موردی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری منظر، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

چکیده

شهر گرگان، الگویی از شهرسازی تاریخی در اقلیم شمال کشور است. سیمای این شهر در مقایسه با شهرهای کویری مرکز ایران، هویت متفاوتی را داراست که سبب تمایز آن می‌شود. ضرورت این پژوهش از آن جهت است که بافت تاریخی شهر گرگان بدون توجه به مفهوم هویت در سالیان گذشته دچار نوسازی شده که در نتیجه این فرآیند سیمای هویتمند آن در حال نابودی‌ است و معماری و شهرسازی بی‌هویتی در حال توسعه و گسترش به جای آن می‌باشد. از همین این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوالات است که چه عامل و یا عواملی در شکل گیری هویت سیمای شهر گرگان دخیل‌اند؟ و تاثیر عدم توجه به این عوامل در فرآیند نوسازی بافت تاریخی شهر گرگان به چه صورتی قابل تفسیر است؟ پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات برای پاسخ به سوالات مطرح شده، دو روش کتابخانه ای و روش مشاهده میدانی را شامل می‌شود. مهم ترین نتایج حاصل از این پژوهش آن است که هویت سیمای شهری متاثر از شاخص‌های اقلیمی و منطقه‌ای (فرهنگی) است که در اجزای سیمای شهری متبلور می‌شوند و عدم توجه به این عوامل در سیمای شهری می‌تواند به از بین رفتن حس مکان و تعلق ساکنان منتهی شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

City image: a reflection of urban identity An investigation about the relationship between urban image and identity in historic tissue of Gorgan

نویسندگان [English]

  • Amin Maghsudi 1
  • Mitra Sarajian Nami 2
  • Mahdi Tavakkoli Farimani 2
  • Zahra Nazari 2
  • Farzaneh Haj Abdolbaghi 2
  • Fatemeh Motemasek 3
  • Kimia Mojtabavi 2
1 PH.D. Student in Landscape Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran, Iran.
2 Faculty of Fine Arts, University of Tehran, Iran.
3 School of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The city of Gorgan is a model of historic urbanization in the north of the country. The landscape of this city has a different identity compared to the desert cities of central Iran, which makes it different. The necessity of this research is that the historical texture of Gorgan city has been refurbished without regard to the concept of identity in the past years as a result of this process of its identity being destroyed and the architecture and urbanization of the city expanding and expanding instead. It is. This study seeks to answer the following questions: What are the factors or factors involved in the formation of Gorgan's urban identity? And how can the effect of disregarding these factors be interpreted in the process of renovating the historical fabric of Gorgan? The present study is a descriptive-analytical one and the method of gathering information to answer the questions includes both library method and field observation method. The most important results of this study are that urban landscape identity is influenced by climatic and regional indicators that are crystallized in urban landscape components and neglecting these factors in urban landscape can lead to It will lead to a loss of sense of place and belonging of the inhabitants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban image
  • urban identity
  • urban landscape
  • historical tissue
  • Gorgan
آتشین بار، محمد. (1388). تداوم هویت در منظر شهری. باغ نظر، 6(12)، 45-56.
بهزاد فر، مصطفی و رضوانی، نوشین. (1394). بررسی تطبیقی هنجارهای ریخت‌شناسی شهرسازی اسلامی در بافت تاریخی گرگان، مورد کاوی: محله سرچشمه شهر گرگان. پژوهش های معماری اسلامی، 3(6)، 3-20.
بهزادفر، مصطفی. (1386). هویت شهر؛ نگاهی به هویت شهر تهران. تهران: انتشارات شهر.
پارک،ازرا. (1385). مفهوم شهر 2. مطالعات شهری و منطقه‌ای، رفتار انسانی در محیط شهری (ترجمه گیتی اعتماد). چاپ اول. تهران: گروه تحقیقات و مطالعات شهری و منطقه‌ای.
پیران، پرویز. (1384). هویت شهرها: غوغای بسیار برای مفهومی پیچیده. آبادی، 15(48)، 6-9.
حائری، محمدرضا. (1387). فرهنگ فضا و فضای فرهنگی در شهر تهران. اندیشه ایرانشهر، 3(11 و 12).
دانشپور، سید عبدالهادی. (1383). درآمدی بر مفهوم و کارکرد هویت محیط انسان ساخت. باغ نظر، 1(1)، 59-70.
زاهدان، آرش و مسعود لواسانی، منا. (1393). هویت نما در روند نوسازی؛ تجربه تدوین ضوابط نمای ساختمانی در منطقه 17 تهران. منظر، 6(27)، 50-55.
شیعه، اسماعیل. (1376). مقدمه‌ای بر مبانی برنامه‌ریزی شهری. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
صدریا، مجتبی. (1387). معیارهای فرهنگی مؤثر بر داوری مسابقه‌های معماری جهان اسلام. اندیشه ایرانشهر، 3(11 و 12).
عطارد، فرانک و کاشی، حسین. (1396). عناصر تشکیل‌دهنده نماها و جداره‌های شهری. آرمانشهر، 10(21)، 173-192.
غراب، ناصرالدین. (1390). هویت شهری. تهران: انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور.
فلامکی، محمدمنصور. (1385). شکل گیری معماری در تجارب ایران و غرب، چاپ دوم. تهران: فضا.
قلیچ خانی، بهرام؛ اعتصام، ایرج و مختاباد امرئی، سید مصطفی. (1391). تحلیل تحولات کالبدی خانه‌های گرگان در دوران قاجار. هویت شهر، 7(16)، 51-62.
کالن، گوردن. (1382). گزیده منظر شهری (ترجمه منوچهر طبیبیان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کریئر، لئون. (1389). معماری اختیار یا سرنوس (ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی). تهران: روزنه.
کسروی، رضا. (1391). سیمای دستوری؛ شهر سفید، هویت جدید عشق آباد. منظر، 4(20)، 50-55.
گلکار،کوروش. (1387). محیط بصری شهر؛ سیر تحول از رویکرد تزئینی تا رویکرد پایدار. علوم محیطی، 5(4)، 95-114.
لینچ، کوین. (1380). تئوری شکل شهر (ترجم سید حسین بحرینی). تهران: دانشگاه تهران.
محرمی، توحید. (1383). هویت ایرانی-اسلامی ما در هویت ایران. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی تهران.
منصوری، سید امیر. (1383). نقدی بر بیانیه سیما و منظر شهری: تجارب جهانی و چشم انداز آینده. باغ نظر، 1(2)، 94-96.
موسوی سروینه باغی، الهه سادات؛ مرادی، نینا و رنجبر احسان. (1394). گونه‌شناسی کالبدی میدان‌ها مرکزمحله در بافت‌های تاریخی گرگان. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 6(21)، 67-78.
نصر،طاهره. (1396). جایگاه نشانه‌های شهری در واکاوی مولفه‎های هویت و فرهنگ در سیمای شهر ایرانی (مطالعه موردی: بررسی سیمای شهر شیراز). هویت شهر، 11(29)، 17-28.
نگارستان،فرزین؛ تیموری،محمد و آتشین‌بار،محمد. (1389). تئوری منظر، رویکردی بر تداوم هویت در ورند نوسازی شهری. باغ نظر، 7(14)، 59-68.
واعظی، مهدی و علیمردانی،مسعود. (1397). مفهوم هویت و رویکرد فلسفی به هویت و ماهیت شهر. باغ نظر، 15(62)، 47-56.