مطالعۀ تطبیقی قالی مشاهیر بافته‌شده در کارگاه موسوی سیرت و کارخانۀ میلانی کرمان با رویکرد تحلیل گفتمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه صنایع دستی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

در دورة معاصر، آثار دورة قاجار در بسیاری از هنرها، از جمله قالی‌‌بافی بازتولید می‌شود. قالی مشاهیر کارخانة میلانی نیز از نمونه آثار دورة قاجار است که پس از انقلاب، توسط موسوی‌سیرت دوباره تولید شده است. ازآنجاکه در این بازتولید تغییراتی ایجاد شده و با توجه به هدف پژوهش که تبیین تفاوت‌‌های میان دو قالی با توجه به نشانه‌‌ها و گفتمان رایج در هر دوره است، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه تفاوت و شباهتی میان دو قالی وجود دارد و تفاوت نشانه‌‌ها و بافت قالی‌‌ها در دو گفتمان متفاوت چه تأثیری در خوانش قالی داشته است؟ این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات کتابخانه‌‌ای است. یافته‌‌های پژوهش نشان می‌‌دهد نشانه‌‌های به‌کاررفته در قالیِ کارخانة میلانی بیانگر هویت هر فرد بوده و نشانه‌‌ها از عناصر اصلی تشکیل اثر بوده‌‌اند نه تزیین آن، لذا با حذف و جانشینی نشانه‌‌ها در دورة معاصر شناسایی مشاهیر به سختی امکان‌پذیر است. ازآنجاکه به‌‌نظر می‌‌رسد قالیِ کارخانة میلانی با توجه به اهداف سیاسی-فرهنگی تولید شده، بنابراین شناسایی هر پیکره در قالی از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار بوده است؛ لذا تلاش شده است، علاوه بر آنکه ویژگی‌‌های ظاهری افراد به شخصیت‌‌های عینی نزدیک باشد از علائمی نیز برای معرفی بیشتر آنها استفاده شود. در قالی تولیدشده در دورة معاصر به‌‌نظر می‌‌رسد با توجه به گفتمان نوقاجارگرایی، هدف بازتولید یک اثر از دورة قاجار بوده و هویت افراد از اهمیت چندانی برخوردار نبوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study Between the Carpet of Prominent Figures or Mashahir Carpet Woven in the Carpet Workshop of Mousavi Sirat and the Milani Factory of Kerman by Applying Discourse Analysis (DA)

نویسنده [English]

  • Sahel Erfanmanesh
Faculty of Art and Architecture, University of Sistan and bluchestan, Zahedan, Iran
چکیده [English]

In contemporary times, many artworks from the Qajar era are being regenerated in various art fields, including carpet weaving. The carpet of Mashahir (the figure of famous people) woven in the Milani factory is another example of artwork from the Qajar era, which was designed and woven again by Mousavi Sirat after the Islamic Revolution of Iran. Considering the changes in the reproduction of the carpet and pointing to the research objectives, which deal with the differences between the two carpets according to the common signs and discourse of each time, this study aims to: 1. address the possible differences and similarities between these two carpets, and 2. evaluate the influence of different signs and textures in these carpets on the interpretation of the carpet in two different discourses.
This study is a descriptive-analytical and comparative research method based on library data. The research findings indicate that the signs and symbols used in the carpet of the Milani factory represent the identity of individuals, and they are considered the main elements of the artwork rather than merely decoration items. In the contemporary era, it is difficult to identify famous figures if these symbols are removed or replaced. Given that the carpet of the Milani factory was created with respect to political-cultural considerations, the identification of each figure in the carpet is of great importance. In addition, to accurately represent the physical characteristics of people, some symbols have been used to introduce them better. In the contemporary carpet, it seems that according to the discourse of neo-Qajarism, the aim of weaving the second work was to regenerate merely a work of the Qajar era, as targeting the identity of the individuals was not very significant.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qajar Era
  • Mousavi Sirat
  • Carpet of Mashahir (famous people)
  • Milani factory
  • Discourse Analysis
  • آهنی، لاله؛ خزائی، محمد و عبداللهی فرد، ابوالفضل. (1400). تحلیل نشانه‌های قدرت در قالی‌های تصویری دورة قاجار. پژوهش هنر، (21)، 17-27.

    • ارجح، اکرم. (1375). دانشنامة جهان اسلام، ذیل مدخل پرچم. ج. 1. بنیاد دایره‌المعارف اسلامی.
    • امانی، حجت. (1401). نوقاجارگرایی در هنرهای تجسمی معاصر و جدید ایران. هنر و تمدن شرق، 10(35)، 5-12.
    • بزرگمهری، مجید. (1383). نگاهی به روابط ایران و فرانسه 1920-1918. فصلنامة تاریخ روابط خارجی، (18)، 71-93.
    • بنگسون، هرمان. (1387). یونانیان و پارسیان (ترجمة تیمور قادری). تهران: مهتاب.
    • تیکدری‌نژاد، فائزه. (1394). مطالعة تطبیقی قالی‌های تصویری کرمان و کاشان از لحاظ فرمی و محتوائی (اواخر قاجار تا اواخر پهلوی) (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد فرش). دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه کاشان، ایران.
    • ثابتی، بصرت. (1392). تأثیر اسطورة فرنگ بر فرش قاجار با رویکرد سراسطوره (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد پژوهش هنر). دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
    • حسنی‌فر، عبدالرحمن و امیری پریان، فاطمه. (1393). تحلیل گفتمان به مثابة روش، جستارهای سیاسی معاصر. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5(1)، 49-67.
    • خدادادی، علی؛ صفی‌خانی، نینا و احمدپناه، ابوتراب. (1397). بررسی تطبیقی نقش‌مایة فرشته در سنگ قبور آرامگاه ارامنه و تخت فولاد اصفهان. هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، 23(3)، 83-92.
    • خشکنابی، رضا. (1378). ادب و عرفان در قالی ایران. تهران: سروش.
    • کتاب خروج. (بی‌تا). تاریخ مراجعه 12/08/1401، قابل دسترس در: https://persianpdf.com/book/%D8%
    • داندامایف، محمد. (1381). تاریخ سیاسی هخامنشیان. ج. 1. (ترجمة خشایار بهاری). تهران: کارنگ.
    • رز، ژیلیان. (1397). روش و روش‌شناسی تحلیل تصویر (ترجمة سیدجمال‌الدین اکبرزاده جهرمی). تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما.
    • زنگی، بهناز. (1393). حضور سنت‌های تصویری قاجار در نقاشی معاصر ایران (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد نقاشی). دانشکدة هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
    • سلیمانی، حسین. (1381). ذیل مدخل ده فرمان، در دانشنامة دین: بودی، تورات، ده فرمان، رفض، سنساره، شونیتا. هفت‌آسمان، 4(14)، 199-216.
    • سهیم، هایده. (1375). خاطرات یهودیان ایران. ایران‌نامه، (57)، 51-76.
    • صفرزاده، نغمه و احمدی، بهرام. (1393). بررسی تصویر فرشتگان در نقاشی دورة قاجار. پیکره، (5)، 47-56.
    • علی‌بابائی، غلامرضا. (1386). نگاهی به روابط سیاسی ایران و فرانسه. تاریخ روابط خارجی، (32)، 123-167.
    • عارف‌پور، فاطمه. (1390). اسطورة یگانه در قالی سلاطین. کتاب ماه هنر، (160)، 36-41.
    • عرفان‌منش، ساحل و کاظم‌نژادی، حبیب‌الله. (1401). نقش پیامبران در قالی رهبران جهان. بافته‌شده در کارخانة میلانی کرمان در دورة قاجار. هنرهای صناعی، 5(2)، 155-166.
    • عرفان‌منش، ساحل؛ امانی، حامد و امانی، زهرا. (1401). تحلیل قالی مشاهیر محفوظ در کاخ نیاوران با تاکید بر جایگاه حضرت محمد (ص) و حضرت عیسی (ع) بر اساس آراء جانت. هنر و تمدن شرق، 10(37). 51-60.
    • غفاری، ابوالحسن. (1368). تاریخ روابط ایران و فرانسه. تهران: نشر دانشگاهی.
    • ملول، غلامعلی و امیرخانی، غلامحسین. (1385). بهارستان: دریچه‌ای به قالی ایران. تهران: زرین و سیمین.
    • ناطق، هما. (1375). کارنامة فرهنگی فرنگی در ایران. پاریس: خاوران.
    • دایک، تون آدریانوس فان.. (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان (از دستور متن تا گفتمان‌کاوی انتقادی) (ترجمة پیروز ایزدی و دیگران). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • وایت، بلاسینگام. (1395). رؤسای جمهور آمریکا از جرج واشنگتن تا باراک اوباما (ترجمة حسین زارعی). تهران: رازنهان.
    • هادی، محمد. (1384). تحلیل انتقادی گفتمان. روزنامه شرق، 8/11/1384.
    •  
    • Foucault, M. (1977). Discipline and Punish: The Brith of the Prison (A. Sheridany, Trans.). London: Allen Lane.
    • Lassikova, G. V. (2007). Portrait carpets of Kerman as a propaganda tool of Sultan Ahmad Shah Qajar. International Conference on Oriental Carpets, Academic Program, Istanbul.
    • Sakhai, E. (2008). Persian Rugs and Carpets the fabric life. London: Antique Collectors Clubc.