نگاه و نقدی ساختاری و محتوایی به مقالۀ «شکل‌گیری فضا در اثر پیوند مفهومی «موسیقی – ریاضی» و معماری (مطالعۀ موردی: جلوخان و آسمانه گنبدخانه مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد پژوهش هنر، استاد موسیقی، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران.

چکیده

بشر هنر را پدید آورد تا ابزاری باشد برای ابراز احساس و انتقال آن به دیگران. در این بین طبق نظریه و دیدگاه فیلسوفان، زیبایی‌شناسی و رسیدن به امر زیبا همواره دغدغة انسان خردمند بوده است، اینکه چطور زیبا بیندیشد و زیبایی‌ها را ببیند و آن را با استفاده از تکنیک و خلاقیت، بازآفرینی کند. هنرهای تجسمی و معماری، گونه‌ای از بازنمایی تصورات انسان در آفرینش هنری بود و در کنار آنها تنها پدیدة انتزاعی و تجریدی هنر موسیقی بود که فارغ از عدم وجود جنبه‌های بصری و درک و دریافت اولیه، به پدیده‌ای رازگونه مبدل شد که درک و دریافت مختصات آن، نیاز به دانش و بینش ثانویه دارد. اگرچه موسیقی به لحاظ مختصات ساختاری، شاید در ظاهر، قابل انطباق با هر پدیده‌ای که در ساختار آن مهندسی و چینش وجود دارد، باشد ولی چنانچه اندکی ژرف‌تر بنگریم متوجه خواهیم شد که این دو هم‌جنس و هم‌سنخ نیستند. در این گفتار به تجزیه و تحلیل و نقد ساختاری و محتوایی یکی از مقالات بین‌رشته‌ای معماری و موسیقی، پرداخته خواهد شد که سعی دارد با هم‌پوشانی مصادیق، مختصات این دو هنر را در کنار یکدیگر قرار داده و در نتیجه، صورت و معنا را به یکدیگر الصاق کند و در این مسیر، جنبة احساسی به مستندات علمی و پژوهشی غلبه یافته و وجود خطاهای فاحش در تبیین مبانی نظری و طریقة اثبات انطباق آنها، از اعتبار و منزلت مقاله کاسته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Review and Analysis on the Structure and Content of the Article Entitled: “Formation of Space as a Result of Conceptual Alignment of Music-Math and Architecture” Case study: The entrance and Dome Shaped Roof of Sheikh Lotfollah Mosque Isfahan

نویسنده [English]

  • Ali Bakan
Master of Arts Research, Professor of Music, IRIB University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Man created art to use it as a means to express his sentiment and convey it to others. Along with this, according to theories and the views of philosophers, the aesthetic and its achievement, which is the sublime state, has always been the main concern of an intelligent man. Human has also been interested to know how to think beautifully and observe the beauties while re-creating them with the help of creativity and techniques.
Visual arts and architecture have been a manifestation of man's imagination in artistic creation. Apart from them, music is the only abstract phenomenon that does not rely on visual aspects and preliminary perception. Consequently, it turns to be a mystic phenomenon in which having secondary knowledge for its appreciation, is a necessity. Naturally, by its structural features, music may seem to be adaptable to other phenomena which have a kind of engineering in their scheme, but with a deeper observation, we would understand that such adaption is heterogeneous. This study attempts to provide a critical review and analysis of the structure and content of an interdisciplinary article on architecture and music, which tries to bring these two arts together by overlapping specific examples and connect form and content. In doing so, it has given more priority to the emotional aspect than scientific and academic research. This has resulted in gross faults in explaining the theoretical foundations and verification of the aforementioned evidence has reduced the credibility and reputation of the article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critique
  • Music
  • Architecture
  • Motive
  • Dastgaah (music modal system)
  • Ornaments
  • Mahoor
  • Shour
  • ارموی، صفی‌الدین. (1385). الرساله الشرفیه فی النسب التالیفیه (ترجمة بابک خضرایی). تهران: نشر فرهنگستان هنر.

    • آزادبخت، سیده ساناز و شریف‌زاده، محمدرضا. (1392). تأثیرات شنیداری موسیقی بر خلاقیت نقاشان مدرن با گرایش به ذهن گرایی، نقش مایه، 5(15)، 63-77.
    • افلاطون. (1336). دورة آثار (ترجمة محمد حسن لطفی). تهران: انتشارات خوارزمی.
    • امیدوار، محمد و دولت‌آبادی، فریبرز. (1397). تعامل موسیقی و معماری و نمونه های موردی خانه و موسیقی در ایران و جهان. ارائه شده در کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تهران، ایران.
    • امین‌زاده، سمیه و فولادی، وحدانه. (1394). موسیقی و معماری.اولین کنگره علمی پژوهشی افق های نوین در حوزه مهندسی عمران، معماری و فرهنگ و مدیریت شهری. تهران، ایران.
    • پرهام، شیوا. (1389). بررسی تأثیر موسیقی و ریاضی در نقاشی های واسیلی کاندینسکی. پایان نامه منتشر نشدةکارشناسی، دانشگاه الزهرا، ایران.
    • پورتراب، مصطفی کمال. (1392). تئوری موسیقی و مبانی نظری موسیقی. تهران: نشرچنگ.
    • تخمچیان، علی؛ قره‌بگلو؛ مینو و نژادابراهیمی، احد. (1396). شکل‌گیری فضا در اثر پیوند مفهومی «موسیقی - ریاضی» و معماری (مطالعه موردی: جلوخان و آسمانه گنبدخانه مسجد شیخ لطفاله اصفهان). پژوهش‌های معماری اسلامی، 2(5)، 129-108.
    • جمشیدی، مهشید و جمشیدی، محبوبه. (1392). اشتراکات معماری و موسیقی، ابزاری مناسب برای خلق آثارمعماری و موسیقی، همایش ملی معماری و شهرسازی انسان گرا، قزوین، ایران.
    • سلیمی‌فرد، ندا و پاکدل، محمدرضا. (1395). مقایسة تطبیقی مفهوم حرکت در معماری و موسیقی.کنفرانس بین المللی هنر و معماری و کاربردها، قزوین، ایران.
    • شهمیری، امین. (1349). صداشناسی موسیقی. تهران: نشر خوارزمی.
    • فقیری، نیلوفر؛ لبیب‌زاده، راضیه؛ خاکبان، محمدرضا و کبودرآهنگی، مینا.(1396). تعامل موسیقی و معماری سنتی، از منظر معماری در ساخت باغ‌های ایرانی و معماری دانش‌بنیان ارائه شده در کنفرانس ملی به سوی شهرسازی و معماری دانش بنیان، تهران، ایران.
    • نمو، فیلیپ و وکیلی، علی. (1388). فلسفه و موسیقی. اطلاعات حکمت و معرفت، (12)، 10-13.
    • هولدر، برک؛ گراوت، جی پیتر؛ پالیسکا، جی دانلد و کلاود، وی. (1395). تاریخ موسیقی غرب (ترجمةکامران غبرایی). تهران: نشرکتاب سرای نیک.
    •  
    • Young, J., Bancroft, J.& Sanderson, M. (1993). A Musi-Tecture: Seeking Useful Correlation between Music and Architecture. Music teacher Music Journal, 3 (7), 247-258.