TY - JOUR ID - 128652 TI - مقدمه‌ای تحلیلی بر دورۀ پیش از اورارتویی پهنۀ قره‌داغ جنوبی، شمال‌غربی فلات ایران نمونۀ مطالعاتی: دهستان اوچ‌هاچا JO - هنر و تمدن شرق JA - JACO LA - fa SN - 2345-6612 AU - آجورلو, بهرام AU - تیرانداز لاله‌زاری, آرش AD - دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکدۀ هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران. AD - مجری پروژۀ باستان‌سناسی قره داغ، تبریز، ایران. Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 9 IS - 31 SP - 17 EP - 32 KW - شمال‌غربی فلات ایران KW - باستان‌شناسی قره‌داغ KW - دورۀ پیشا اورارتویی KW - سکونت‌گاه پرچین‌دار دوران آهن KW - گورستان دوران آهن DO - 10.22034/jaco.2020.249601.1172 N2 - تسلسل فرهنگی، گاه‌شناسی و پراکنش جغرافیایی فرهنگ‌های پیش‌ازتاریخ پهنه‌های پیرامونی شرقی و شمالی دریاچۀ ارومیه تاکنون فراگیر مطالعه نشده است. هدف بنیادین این پژوهش، پراکنش جغرافیایی آثار دوران آهن قره‌داغ جنوبی بر پایۀ مطالعات صحرایی دهستان اوچ‌هاچا از توابع شهرستان اهر در کوهستان قره‌داغ جنوبی، شمال‌غربی فلات ایران است. پس از دسته‌بندی آثار دوران آهن این پهنه به دو گروه سکونت‌گاه‌های پرچین‌دار و گورستان‌های دورۀ پیشا اورارتویی یا آهن I-II در بازۀ زمانی حدود 1500 تا 800 پ.م.، که بیشتر از گونه‌های کلان‌سنگیِ سه‌خرسنگی و صندوقی و هم‌چنین کورگان قفقازی‌اند، نتایج زیر بر اساس یافته‌های باستان‌شناختیِ مطالعات سطح‌الارضی به دست آمده است:آثار باستانی سکونت پیش از دورۀ آهن پیشا اورارتویی در تراز 1650 تا 2500 متر ناحیۀ قره‌داغ جنوبی شناسایی نشده است؛ پراکنش جغرافیایی دورۀ آهن I-II قره‌داغ جنوبی از متغیرهای زمین‌سیمای طبیعی این کوهستان پیروی می‌کند؛ و در حالی‌که سکونت‌های دورۀ آهن I-II قره‌داغ جنوبی از گونۀ سکونت‌گاه‌های پرچین‌دار و متناسب با زندگی کوچ‌نشینان دام‌دار سرزمین‌های استپی است؛ و جغرافیای کوهستانی نیمه‌خشک و پر فراز و نشیب در این‌جا مانع از پیدایش شهرنشینی گونۀ بین‌النهرینی و محوطه‌های باستانی چند لایه، برای نمونه تپه‌های باستانی، شده است.وانگهی، افزون بر چراگردی و دام‌داری عشایری در مراتع قره‌باغ و قره‌داغ، استخراج کانی‌های مس و آهن، یعنی دو فلز پرمصرف دوران آهن آسیای غربی از کانسارهای قره‌داغ، دیگر نظریۀ باستان‌شناختی نویسندگان است که نیازمند کاوش‌ها و تحلیل‌های علوم باستان‌شناختی است؛ زیرا گسترش قلمروی پادشاهی اورارتو به سوی قره‌داغ بدون انگیزه‌های اقتصادی نمی‌تواند به درستی تحلیل، تفسیر و فهمیده شود. UR - http://www.jaco-sj.com/article_128652.html L1 - http://www.jaco-sj.com/article_128652_817d9d46cb70b8f4a0918dfb71f7ccb4.pdf ER -