%0 Journal Article %T عناصر تعیین‌کنندۀ مرکز شهر و تغییرات حوزۀ مرکز در شهر گرگان %J هنر و تمدن شرق %I پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر %Z 2345-6612 %A حجازی, سیده شیرین %A اسکویی, یاسمین %A نظری, هانیه %A میراحمدی, امیر %A حیدری‌زاده شالی, مهدی %A حسین‌زاده, ضیا %D 2020 %\ 09/22/2020 %V 8 %N 29 %P 13-22 %! عناصر تعیین‌کنندۀ مرکز شهر و تغییرات حوزۀ مرکز در شهر گرگان %K مرکز شهر %K حوزۀ نفوذ %K شهر گرگان %R 10.22034/jaco.2020.218061.1143 %X شهر گرگان (استرآباد) به شهادت آثار تاریخی و تألیفات مورخان و سفرنامه‌نویسان دارای سابقۀ تاریخی طولانی است. هستۀ اصلی شهر فعلی پیرامون سه محلۀ میدان، نعل‌بندان و سرچشمه شکل‌گرفته و به تدریج محلات جدیدی در اطراف آنها ایجاد شده‌اند. با خیابان‌کشی‌های رضاخانی بافت تاریخی شهر دونیم و رشد کالبدی شهر پیرامون خیابان‌های جدید آغاز شد. محدودۀ مرکز شهر، که نقش کلیدی در کنش‌های اجتماعی، ضرورت‌ها و نیازهای شهروندان دارد، از این تغییرات متأثر شد.با تکیه بر مشاهده میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای، این نوشته بر این فرض است که مرکز امروز شهر گرگان به عنوان مصداقی از منظر شهر، در حال دگرگونی در ذهنیت شهروندان و عینیت شهر است. منظر پدیده‌ای عینی-ذهنی و یک کل واحد، مرکب از جسم و روح یا کالبد و معنا است. در نتیجه، برای یافتن مفهوم مرکز به مثابه منظر توجه به مصادیق عینی-ذهنی آن الزامی است. برای یافتن شکل و میزان این تغییر، با تکیه بر منابع و نشانه‌شناسی میدانی، عناصری را به عنوان مؤلفه‌های تأثیرگذار در مرکزشدن یک مکان معین کردیم که شامل عناصر ملموس (عینی) و عناصر ناملموس (ذهنی) از شهر هستند. با حضور در محل و مطالعۀ میدانی مورد، شواهدی جمع‌آوری شد که بر عناصر مؤثر مرکزیت، منطبق بود. %U http://www.jaco-sj.com/article_115247_8456ebf22eb4ce5c03319cb2f53bb36e.pdf