TY - JOUR ID - 152799 TI - تحلیل جامعه‌شناختی نمایشنامۀ «داستانِ بیچاره‌زاده» از منظر نابودی طبقۀ متوسط نوین و انقلاب مشروطه در ایران JO - هنر و تمدن شرق JA - JACO LA - fa SN - 2345-6612 AU - شکوری, حامد AD - دکترای پژوهش هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 10 IS - 36 SP - 35 EP - 42 KW - نقد جامعه‌شناسانه KW - میرزاده عشقی KW - داستان بیچاره‌زاده KW - تئاتر مشروطه KW - لوسین گلدمن KW - انقلاب مشروطه DO - 10.22034/jaco.2022.332627.1237 N2 - براساس نظریة ساختگرایی تکوینی گلدمن آثار هنری پاسخ‌های معنادار به روزگار و زمانة خود هستند و حاصل برآمدن یک طبقه و رسیدن اعضای آن به کلیت یکپارچه و بیشینة آگاهی ممکن. نمایشنامة «داستان بیچاره‌زاده» در اواخر زمانة مشروطه نوشته شده و در آن ساختارهایی که طبقة روشنفکر به دنبال پدیدآوردن آنها بوده‌اند رو به ویرانی است. مشروطه از معنای خود تهی شده و مبارزان واقعیِ راهِ خود را طرد کرده است و دیگرانی با سابقة استبداد رنگ عوض کرده و خود را مشروطه‌خواه می‌خوانند. از این رو این نمایشنامه، متفاوت با نمایشنامه‌های اولیة روزگار مشروطه اندیشه، ساختار و لحن تازه‌ای از روزگار خود ارائه می‌دهد که با توصیف و تشریح جامعه‌شناسانه قابل بررسی است. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای کوشیده است تا خوانشی جامعه‌شناختی از نمایشنامه با نگاه به ساختارهای اجتماعی روزگار خودش ارائه دهد. با بررسی نمایشنامه در دولایة توصیف و تشریح مشخص می‌شود که این نمایشنامه یک ساختار رو به زوال را روایت می‌کند از این رو در پردة آغازین همانند نمایشنامه‌های پیشین شیوة کمدی و نقد اجتماعی دارد اما هرچه پیش می‌رود لحنی تلخ و اندوه‌بار می‌یابد و در پایان با سقوط دل‌گداز قهرمان به تراژدی می‌رسد. در ساختار تازه‌ای که این نوشته ارائه می‌دهد خود طبقة روشنفکر و ایدة روشنفکری به طور جدی نقد می‌شود. زیرا مشروطه‌خواهان واقعی از میان رفته‌ یا تغییر رویه داده‌اند و تمام ساختارهای عادلانه و نهادهای مردمی در ایران شکست خورده است. از این رو با پایان این نمایش هم مشروطه و هم طبقة روشنفکر ویران می‌شوند. UR - http://www.jaco-sj.com/article_152799.html L1 - http://www.jaco-sj.com/article_152799_276e5e7a75ca53829d9354713782a44e.pdf ER -