پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
8
30
2020
12
21
ایزدان خورشید در باور مردم جهان
5
14
FA
شهره
جوادی
استادیارگروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
shohrehjavadi@gmail.com
10.22034/jaco.2020.211484.1130
مهر-میترا مظهر نور ایزدی خورشید و گرمابخش هستی، در ایران و هند جایگاهی بس والا داشته که پس از مهاجرت امپراطوری ایران به روم قرنها در آن منطقه ارج و مقامی بس رفیع یافت.<br /> این خدا به دلیل داشتن جمیع صفات خیر و مثبت، یار و یاور جنگجویان راستین و مدافعان وطن، جنگنده با دیو دروغ و پلیدی و ایزد عهد و پیمان، دارندۀ دشتهای فراخ و مظهر برکت در انسان، نبات و حیوان، قرنها در شرق و غرب عالم حاکم بوده و مورد پرستش و تقدیس واقع شده است. <br /> خدایان خورشید در میان تمام اقوام و ملل جهان حضور داشته و به عنوان منبع و مظهر تداومبخش هستی تکریم و تقدیس میشدهاند.<br />ایزدان خورشید در اقوام و ملل مختلف «مصر»، «بینالنهرین»، «یونان و روم»، «چین و ژاپن»، «اندونزی»، اقوام بومی «آمریکا»، «استرالیا» و مردم آفریقا غالباً بر دیگر خدایان پیشی گرفته و از اهمیت ویژهای برخوردار بودهاند. «آتون» و «رع» در مصر باستان، در یونان و روم «آپولون»، «هلیوس» و «سل»، در ایران و هند «میترا» و «سوریا» و سایر خدایان خورشیدی در شرق و غرب عالم با نمادها و نشانههایی در فرهنگ و هنر اقوام مختلف جلوهگر بودند.<br />
خورشید,اسطوره,شرق و غرب,دین و باور,مهر- میترا
http://www.jaco-sj.com/article_121468.html
http://www.jaco-sj.com/article_121468_4d216e26d058a89b5230bf6af4c6bb5d.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
8
30
2020
12
21
تحلیل دیدگاه آرتور اپهام پوپ در رابطه با معماری ایران با تأکید بر نوشتار کتاب «سیری در هنر ایران»
15
24
FA
سیندخت
رضایی لیپایی
پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین، ایران.
sindokht_rl@yahoo.com
حسین
سلطان زاده
0000-0003-3974-5205
دانشیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، ایران.
hos.soltanzadeh@iauctb.ac.ir
رضا
عسکری زاد
0000-0003-2751-9024
گروه معماری، مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی، واحد رشت، ایران.
reza.askarizad@gmail.com
10.22034/jaco.2020.215353.1134
«آرتور پوپ» یکی از بزرگترین محققینی بوده که فرهنگ و معماری ایران را به جهانیان معرفی کرد. هدف از انجام این پژوهش بررسی نوشتار پوپ در کتاب مشهور خود با عنوان «سیری در هنر ایران» بوده است. این کتب از مهمترین دانشنامههای هنر ایرانی قبل و بعد از اسلام و از مفصلترین و معتبرترین کتاب مرجع دربارۀ تاریخ هنر ایران محسوب میشود. این کتاب باتوجه به تصاویری که در آن به چاپ رسیده غنیترین منبع هنر ایران است. در سال 1926 میلادی، پوپ اولین بار، بعد از برگزاری نخستین کنگره در فیلادلفیا، کمی پس از بازگشتش به آمریکا نگارش مجموعۀ «سیری در هنر ایرانی» را آغاز کرد. در تحقیقات پوپ، معرفی هر بنا با بهرهگیری از تصویر است؛ نظیر روشی که باستانشناسان در ارائۀ نتایج کاوشهای خود به کار میبرند. نگرش پوپ به تاریخ هنر معماری ایران پوزیتیویستی است که تحت تأثیر آموزههای فلسفۀ «کانت» و نگاه مدرن به علم تاریخ بود. این نگرش با تکیه بر انواع مختلف منابع با تمرکز بر تاریخ سیاسی و دیپلماتیک به دستهبندی و طبقهبندی اسناد میپردازد و با دیدگاهی تجربی به فضاهای عینی توجه داشته است. نتایج تحقیق نشان میدهد ریزمعیارهای هنر ایرانی که از نظر پوپ در انتظام نظام فضایی معماری ایرانی مؤثر بوده عبارت است از: تداوم، انتزاعیگرایی، نمادگرایی، روشنی و دقت، خصلت اجتماعی و سنتی تاریخ هنر ایرانی و ارتباط و تأثیر معماری ایران و سایر تمدنها و تأثیر آنها برهم.
آرتور پوپ,تاریخ معماری ایران,سیری در هنر ایران,معماری اسلامی
http://www.jaco-sj.com/article_121469.html
http://www.jaco-sj.com/article_121469_b378db4a892c8d2980fe9b07e372881f.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
8
30
2020
12
21
عوامل تقویت و تهدید کارکردهای امنیتی سکههای دورۀ هخامنشیان (559-330ق.م)
25
32
FA
رضا
عبادی جامخانه
گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
masood_koochooloo2006@yahoo.com
سینا
فروزش
دکتری تاریخ، گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
sinaforoozesh@gmail.com
محمد
فرهادی
دکتری تاریخ، گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
mfarhadee@yahoo.com
10.22034/jaco.2020.225997.1156
سکهها منابع مصور و معتبری از زمانهای گذشته هستند که مطالعۀ آنها میتواند به روشنشدن بخشهای تاریک تاریخ گذشتگان کمک شایانی کند. سکهها در زمانهای گذشته نقش امنیتی، تجاری و رسانهای داشتهاند. هدف این پژوهش بررسی عوامل تقویت و تهدید کارکردهای امنیتی سکههای دورۀ هخامنشیان (559-330ق.م) با بهرهگیری از روش تحقیق تاریخی و شیوۀ نگارش توصیفی ـ تحلیلی است. در گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانهای و اسناد و آرشیو موزهای استفاده شده است. <br />تجارت و ابزارهای داد و ستد همواره از مؤلفههای بسیار مهم حیات اجتماعی یک جامعه به شمار میآید، لذا در پژوهش حاضر تلاش شده تا این جنبه از تاریخ اجتماعی-اقتصادی با طرح ایـن فرضـیه که عوامل سیاسی و اقتصادی با کارکردهای امنیتی سکههای هخامنشی رابطۀ مستقیم داشتهاند، مورد واکاوی قرار گیرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد عوامل تقویتکنندۀ کارکرد سکههای هخامنشی را باید در اقدامات داریوش اول در زمینۀ توجه به زیرساختهای اقتصادی (جاده شاهی)، اداری (دیوان برید) و تدبیر در شیوههای مدیریت سیاسی (ساتراپنشینی) جستوجو کرد. عوامل تهدیدزای کارکرد سکههای هخامنشی را نیز باید در سوءمدیریت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جانشینان داریوش مانند سیاست تقسیم سکۀ طلا در جنگهای پلوپونزی، استخدام سربازان مزدور، فساد دربار، افزایش قدرت ساتراپها و افزایش نرخ بهره و مالیات تحلیل کرد.
سکه,هخامنشیان,تقویت,تهدید,کارکردهای امنیتی
http://www.jaco-sj.com/article_121472.html
http://www.jaco-sj.com/article_121472_20dd86dc06be91cc6ad44776f562c0d6.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
8
30
2020
12
21
طراحی جواهر براساس شخصیتهای زن در شاهنامه فردوسی
33
44
FA
صدیقه
بیرمینیا
کارشناسی ارشد هنر اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.
samira.beirami@yahoo.com
علیرضا
اژدری
استادیار گروه طراحی صنعتی، دانشکدۀ هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
رائیکا
خورشیدیان
دکتری پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
raika.khorshidian@modares.ac.ir
10.22034/jaco.2020.230654.1161
چکیده<br />به دلیل ورود الگوهای بیگانه در بازار جواهرات (زیورآلات)، نیاز به تولید آثاری است که دارای بار فرهنگی بوده و نیز بر هویت زن ایرانی تأکید کند. انتخاب «شاهنامه فردوسی» میتواند منبع الهام مناسبی باشد. از بین زنان شاهنامه، «رودابه» با بیشترین توصیف انتخاب شد. این پژوهش در راستای پاسخ به این سؤال است که چگونه میتوان شخصیت اسطورهای رودابه را برای طراحی جواهرات به کار برد و از روش داستانسرایی برای طراحی جواهر استفاده کرد؟ طراحی جواهر برای زن معاصر ایرانی با بهرهگیری از الگوی زن اساطیری (رودابه) در راستای معرفی این کهنالگو صورت گرفت.<br />در روش داستانسرایی، تمرکز نه به کارکرد محصول که به پیام آن معطوف است. روند پژوهش شامل دو فاز است، نخست اسطورهپژوهی و تعریف داستان مرتبط با آن (مطالعه و بررسی زنان شاهنامه، اولویتبندی آنان و انتخاب پرکاربردترین نمونه، استخراج نمادها و تعریف داستان براساس الگوی داستانهای کلاسیک) و دوم مردمنگاری و ارزیابی (شناسایی الگوهای مشترک، تدوین مودبرد، تعریف چهار داستان برای کاربران و طراحی براساس داستانها و مودبردها و در نهایت ارزیابی طرحها توسط کاربران و انتخاب چهار طرح برتر). در ارزیابی آثار، امتیاز کاربران نشان داد که جواهرات طراحی شده میتواند حامل الگوهای اساطیری و معرف آن برای زن معاصر باشد. به نظر میرسد که استفادۀ مناسب از نمادها در طراحی و توجه به درک استفادهکنندگان از فرمها، در تداعی مفهوم یک نماد اهمیت دارد و میتوان با استفاده از روش داستانسرایی در جهت بهرهوری از نمادهای کهن و اساطیری زنانۀ ایرانی برای طراحی مناسب و مطلوب زنان معاصر ایران بهره برد.
زنان شاهنامه فردوسی,نماد,داستانسرایی,اسطوره,زیور
http://www.jaco-sj.com/article_121470.html
http://www.jaco-sj.com/article_121470_792e3504dadcf4d8cd3698980af64708.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
8
30
2020
12
21
مطالعۀ رویکرد معماران در طراحی مساجد معاصر (نمونۀ موردی: مساجد جندیشاپور اهواز، شیخ بن زائد ابوظبی، مرعشی مصر، کلن، ولیعصر تهران)
45
54
FA
پریما
میرلوحی
0000-0001-8899-1352
گروه مطالعات عالی هنر، دانشکدۀ تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
tania.mirlohi@yahoo.com
10.22034/jaco.2020.240207.1165
چکیده<br />در مقالۀ حاضر با هدف مطالعۀ رویکرد معماران جهان معاصر اسلام به الگوی طراحی و ساخت مساجد در نقاط مختلف جهان، پنج مورد از مساجد معاصر که در فاصلۀ سالهای 1347تا 1398ه.ش ساخته شدهاند، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است تا برای این پرسشها پاسخی یافت شود که معماران معاصر تا چه اندازه از شیوههای سنتی معماری مساجد بهره جستهاند؟ و تا چه حد از خلاقیت خود یا الگوهای هنری معاصر استفاده کردهاند؟ و در صورتی که سنتها را کنار گذاشته و به خلاقیت خود تکیه کردهاند، چه ایدههای نوینی را جایگزین سنتها کردهاند. تا کارکرد اجتماعی و معنوی مسجد همچنان محفوظ بماند؟ در مطالعۀ حاضر الگوی طراحی مساجد «جندیشاپور اهواز»، مسجد «شیخ بن زائد ابوظبی»، مسجد «مرعشی مصر»، مسجد جامع «کلن»، مسجد ولیعصر تهران» مورد مطالعه قرار گرفتهاند. در هریک از آنها رویکرد معمار و پیشنهادات طراح برای جایگزینی فرمهای نو و همچنین موفقیت یا عدم موفقیت هریک از آنها در کارکرد بصری و معنوی بنای مسجد بر مبنای بایدها و نبایدهای طراحی مساجد اسلامی مطالعه شده است. اطلاعات پژوهش از طریق مطالعه کتابخانهای و میدانی جمعآوری شده و اطلاعات حاصله به روش توصیف و تحلیل مورد دقت قرار گرفتهاند.<br />
معماری مساجد معاصر,مساجد نوگرا,الگوی طراحی,مطالعات معماری
http://www.jaco-sj.com/article_121473.html
http://www.jaco-sj.com/article_121473_025d7f3e54b9d3f517460d3caf053d4d.pdf
پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر
هنر و تمدن شرق
2345-6612
2345-6620
8
30
2020
12
21
امر واقعی و امر داستانی در سینمای عباس کیارستمی با تمرکز بر فیلم «کلوزآپ» و «سهگانۀ کوکِر»
55
62
FA
مجید
سرسنگی
دکتری ادبیات نمایشی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.
msarsangi@ut.ac.ir
حامد
سلیمان زاده
دکتری پژوهش هنر، پژوهشکدۀ هنر، معماری و شهرسازی نظر، تهران، ایران.
soleimanzadeh.hamed@gmail.com
10.22034/jaco.2020.257809.1175
چکیده<br />«عباس کیارستمی»، شناختهشدهترین چهرۀ سینمای ایران در عرصههای بینالمللی است که تاکنون جوایز و افتخارات بسیاری از جشنوارهها و نهادهای معتبر سینمائی کسب کرده است. کیارستمی در فیلمهای مستند و داستانی خود، به دنبال نشاندادن وجه اشتراک و تمایز میان امر واقعی و امر داستانی در سینماست. سینمای او با اتخاذ شیوهای جدید در روایت و تعریف رویکردی نوین در چرخۀ تولید فیلم، صاحب سبکی متفاوت و مؤلف در جهان شده است. کیارستمی با آثارش اثبات میکند که سینما، توانایی ضبط ناقص واقعیت و داستان را در فضایی تلفیقی و ترکیبی میان این دو دارد. فیلمهای «کلوزآپ» و «سهگانۀ کوکِر» شامل فیلمهای «خانۀ دوست کجاست؟»،«زندگی و دیگر هیچ» و «زیر درختان زیتون»، نمونههایی موفق از دخالت آگاهانۀ کیارستمی در روایت شبهداستانی در بستری مستندگونه است.
امر واقعی,امر داستانی,عباس کیارستمی,کلوزآپ,سهگانۀ کوکِر
http://www.jaco-sj.com/article_121474.html
http://www.jaco-sj.com/article_121474_4979b56e3fe35235c13104d71cbfd765.pdf