بازآفرینی بافت‌های تاریخی، با رویکرد افزایش زیست‌پذیری شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات عالی هنر، دانشکدۀ هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکدة هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

چکیده

چکیده
بافت‌های تاریخی در زمرة ارزشمندترین بافت‌های شهری محسوب می‌شوند که به مرور زمان، با توسعة شهرها و فرسودگی هسته‌های تاریخی، کیفیت زندگی در آن‌ها افت کرده ‌است. این در حالی ‌است که لاجرم مرمت شهری در طول دوره‌های تکامل خود، امروزه به بازآفرینی شهری رسیده ‌است. از سوی دیگر، در میان رویکردهای موجود در شهرسازی، درنظر گرفتن زیست‌پذیری شهری برای بازآفرینی، موجب تعامل بیشتر بافت تاریخی با شهر و شهروندان شده‌ است. با این توصیف، پرسش و مسئلة اساسی این پژوهش آن است که، چگونه می‌توان با بازآفرینی بافت‌های تاریخی موجب افزایش زیست‌پذیری در آن شد، به گونه‌ای که شهروندان، کیفیت زندگی مناسبی را در بافت تجربه کرده و به دنبال ترک آن نباشند؟ از این رو، هدف غایی این پژوهش، شناسایی عوامل افزایش زیست‌پذیری در بازآفرینی بافت‌های تاریخی است. به این منظور، این پژوهش با تکیه‌بر روش پژوهش کیفی و به‌طور خاص روش توصیفی- تحلیلی، به واکاوی موضوع پرداخته‌ است. بر این اساس، نتایج پژوهش بر آن اذعان دارد که زیست‌پذیری دارای عوامل محیطی و فرهنگی است که هر گروه به نوبة خود می‌تواند بافت‌های تاریخی را از فرسودگی رهانیده و به زندگی شهری بازگرداند. عوامل متعددی از قبیل ارتقای امنیت، بهبود خدمات و امکانات شهری، دسترسی مناسب به حمل‌ونقل عمومی، تقویت حس تعلق به مکان و بهبود وضع بهداشتی، از جمله دلایل افزایش زیست‌پذیری در بافت‌های تاریخی‌ هستند که این عوامل، نه‌تنها کیفیت زندگی در این بافت‌ها را افزایش خواهند داد، بلکه از آن‌ها به‌عنوان میراثی تاریخی حفاظت می‌کنند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Regenerating Historical Contexts, with an Approach to Enhancing Urban Livability

نویسندگان [English]

  • Ali Khaksar 1
  • Elahe Mahdavi 2
1 Assistant Professor, Department of Advanced Research in Art, Faculty of Visual Arts, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Master of Art Research, Department of Advanced Research in Art, , Faculty of Visual Arts, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Abstract
Historical contexts are considered among the most valuable urban contexts, which over time, with the development of cities and the wear and tear of historical cores, have declined in terms of quality of life. This is while urban restoration has now reached urban regeneration in its evolutionary periods. On the other hand, among the existing approaches in urban planning, considering urban livability for regeneration has led to more interaction between the historical context and the city and its citizens. With this description, the main question and problem of this research is how to increase livability by regenerating historical contexts in a way that citizens experience a suitable quality of life in the contexts and do not intend to leave it. Therefore, the ultimate goal of this research is to identify factors that increase livability in regenerating historical contexts. To achieve the research objectives, this research has explored the subject based on the qualitative research method and specifically the descriptive-analytical method. Accordingly, the results of the research admit that livability has environmental and cultural factors that each group can save historical contexts from wear and tear and return them to urban life. Multiple factors such as improving security, improving urban services and facilities, proper access to public transportation, strengthening a sense of belonging to a place, and improving health conditions are among the reasons for increasing livability in historical contexts. These factors will not only increase the quality of life in these contexts but also protect them as a historical heritage.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regeneration
  • Livability
  • Historical Context
  • Urban Restoration

مراجع

  • ادیبی سعدی نژاد، فاطمه و عظیمی، آزاده. (1390). تبیین امنیت در محیط شهری بر مبنای پارامترهای کالبدی و طراحی (مورد شهر بابلسر). آمایش محیط، 4(15)، 81-106.

    • بحرینی، سید حسین. (1376). شهرسازی و توسعة پایدار. رهیافت، 7(17)، 28-39.
    • پوراحمد، احمد؛ کیومرث، حبیبی و کشاورز، مهناز. (1389). سیر تحول مفهوم‌شناسی بازآفرینی شهری به‌عنوان رویکردی نو در بافت‌های فرسوده شهری. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1(1)، 73-92.
    • جعفری جبلی، حسین؛ موسی‌کاظمی، سید مهدی؛ حکمت‌نیا، حسن و مختاری، رضا. (1401). تبیین آثار بازآفرینی فضاهای شهری بر عملکرد اقتصادی اجتماعی بافت تاریخی اصفهان (نمونة پژوهش: محدودة میدان امام علی). جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 33(1)، 21-44.
    • حاتمی‌نژاد، حسین؛ پوراحمد، احمد و نصرتی هشی، مرتضی. (1398). آینده‌پژوهی در بافت فرسودة شهری (مطالعة موردی: ناحیة یک، منطقة 9 شهر تهران). اطلاعات جغرافیایی، 28(109)، 37-55.
    • حبیبی، سیدمحسن و مقصودی، ملیحه. (1386). مرمت شهری: تعاریف، نظریه‌ها، تجارب‌منشورها و قطع‌نامه‌های جهانی، روش‌ها و اقدامات شهری. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
    • حبیبی، داوود. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر افول حس سرزندگی و زیست‌پذیری در بافت‌های تاریخی و فرسوده (مطالعه موردی: محلة سنگ سیاه شیراز). شهر ایرانی اسلامی، (14)، 75-80.
    • حسن‌زاده، مهرنوش و سلطان‌زاده، حسین. (1395). طبقه‌بندی راهبردهای برنامه‌ریزی بازآفرینی براساس سطح پایداری بافت‌های تاریخی. مطالعات شهر ایرانی اسلامی،6(23)، 19-29.
    • حناچی، پیروز؛ خادم‌زاده، محمدحسن؛ شایان، حمیدرضا؛ کامل‌نیا، حامد و مهدوی‌نژاد، جواد. (1386). بررسی تطبیقی تجارب مرمت شهری در ایران و جهان با نگاه ویژه به بافت تاریخی شهر یزد. تهران: سبحان‌نور.
    • حیدری سورشجانی، رسول؛ وفایی، ابوذر و دولتیاریان، کامران. (1401). سنجش و ارزیابی پروژه‌های بازآفرینی فرهنگی- اجتماعی فضاهای عمومی با رویکرد ارتقای کیفیت محیطی و هویت محله‌ای (مطالعة موردی: پیاده‌گذرهای تاریخی شهر کاشان). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 10(3)، 143- 170.
    • خضرلو، آرام و عابدینی، اصغر. (1401). مطالعة تطبیقی زیست‌پذیری در بافت جدید و قدیمی شهرها (نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه). مطالعات شهری، 11(42)، 35-48.
    • صفری یزد، مجید؛ زیاری، یوسفعلی؛ زیویار، پروانه و بهزاد، اردوان. (1401). تدوین چارچوب مفهومی معیارهای زیست‌پذیری در بافت تاریخی (مطالعة موردی منطقه 12 شهر تهران). جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 12(4)، 561-577.
    • عزیزی، محمدمهدی و بهرا، بهاره. (1396). پروژه‌های محرک توسعه در بازآفرینی بافت مرکزی شهرها (نمونه مطالعاتی: بافت تاریخی شهر یزد). هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، 22(4)، 5-16.
    • کریم‌زاده، علی؛ شهریاری، سیدکمال‌الدین و اردشیری، مهیار. (1396). تبیین سیاست‌های فرهنگی تأثیرگذار بر بازآفرینی شهری فرهنگ‌محور (با تأکید بر تجارب بازآفرینی شهری استانبول ترکیه). هویت شهر، 11(29)، 95-106.
    • قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی ـ فرهنگی. (1389). مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. تاریخ مراجعه: 08/09/1402 قابل دسترس در:

    https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1199470

    • محبی‌فر، امیرحسین؛ صبحیه، محمدحسین؛ رفیعیان، مجتبی؛ حساس یگانه، یحیی و الهی، شعبان. (1396). حاکمیت برنامه بازآفرینی بافت ناکارآمد شهر تهران با رویکرد شبکه. باغ نظر، 14(53)، 5-14.
    • نصر، طاهره و نیکونام نظامی، هادی. (1401). پایش مؤلفه‌های بازآفرینی در راستای ارتقای کیفیت محیط در محله‌های تاریخی با رویکرد متخصص محور (مطالعة موردی: محله‌های تاریخی شهر شیراز). فرهنگ معماری و شهرسازی اسلامی، 7(2)، 163-180.
    • نوریان، فرشاد و آریانا، اندیشه. (1391). تحلیل چگونگی حمایت قانون از مشارکت عمومی در بازآفرینی شهری (مطالعة موردی: میدان امام علی (عتیق) اصفهان). هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، 17(2)، 15-27.
    •  
    • Carley, M. (2000). Urban Partnerships, Governance and the Regeneration of Britain’s Cities. International Planning Studies, 5(3), 273-297.
    • Landry, C. (2000). Urban Vitalitys: A New Source of Urban Competitiveness. Amsterdam: Prince Claus fund journal.
    • Rabbiosi, S., Coletti, C. & Salone, C. (2020). Introduction to the Special Issue: Between Practices and Policies. Rethinking Urban Regeneration in Southern European Cities After the Crisis. Urban Research & Practice, 14(3), 217-222.
    • Timmer, V. & Seymoar, N.K. (2005). Vancouver Working Group Discussion Paper. Vancouver.
    • Yu, J.H. & Lee, S.K. (2012). A Conflict-Risk Assessment Model for Urban Regeneration Projects Using Fuzzy FMEA. KSCE Journal of Civil Engineering, (16), 1093-1103.

     

هنر و تمدن شرق
دوره 11، شماره 42
دی 1402
صفحه 54-63

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار